คำถามที่ว่า ‘ทำไมต้องปรับขึ้นอัตราดอกเบี้ย?’ คงเป็นสิ่งที่หลาย ๆ คนและนักลงทุนมือใหม่สงสัย เราจึงควรศึกษาและทำความเข้าใจไว้อย่างละเอียด เพื่อที่จะสามารถวางแผนการเงินได้อย่างรัดกุมและมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น เพราะที่จริงแล้วการปรับขึ้นดอกเบี้ยสามารถสร้างประโยชน์ให้แก่ผู้ที่มองเห็นช่องทางในการต่อยอดทางการเงินมากกว่าคนอื่น ๆ ได้ อีกทั้งการทำความเข้าใจกับสถานการณ์ที่เปลี่ยนไป ยังช่วยลดการเสียผลประโยชน์จากการปรับขึ้นดอกเบี้ยด้วย
ทำความรู้จักเงินเฟ้อคืออะไร?
ก่อนทำความรู้จักการปรับขึ้นอัตราดอกเบี้ย เราจำเป็นต้องศึกษาเรื่อง ‘เงินเฟ้อ’ เสียก่อน เพราะความจริงแล้วทั้ง 2 สิ่งนี้สัมพันธ์กันนั่นเอง ซึ่ง ‘เงินเฟ้อ’ หมายถึง การที่สินค้าและบริการมีราคาสูงขึ้น เงินในจำนวนเท่าเดิมจะซื้อสินค้าหรือบริการได้น้อยลงเมื่อเทียบกับช่วงเวลาก่อนหน้านั้น มองแบบง่าย ๆ คือ ค่าแรงของเราได้รับเท่าเดิม แต่ค่าครองชีพกลับปรับสูงขึ้น เช่น เมื่อหลายปีก่อนข้าวแกงราคา 40 บาท แต่ปัจจุบันถูกปรับขึ้นเป็น 60 บาท เป็นต้น ซึ่งภาวะเงินเฟ้อสามารถเกิดขึ้นได้จากสาเหตุหลัก ๆ ดังนี้
- ต้นทุนการผลิตเพิ่มสูงขึ้น
เมื่อต้นทุนการผลิตเพิ่มสูงขึ้น เช่น ราคาวัตถุดิบที่ใช้ผลิตสูงขึ้น จะส่งผลโดยตรงต่อราคาขายของสินค้าและบริการ ซึ่งอาจทำให้บริษัทหรือธุรกิจต้องปรับราคาสินค้าขึ้น เพื่อบริหารต้นทุนการผลิตและสร้างกำไรให้เหมาะสม นอกจากนี้ยังมีผลต่อส่วนต่อรองของธุรกิจและการแข่งขันในตลาดด้วย
- อุปสงค์มากกว่าอุปทาน
เมื่อมีการเพิ่มขึ้นของความต้องการในสินค้าและบริการเกินกว่าความสามารถในการผลิตสินค้านั้น ๆ จะส่งผลให้เกิดการเพิ่มราคาของสินค้าและบริการในตลาดสูงขึ้น เป็นผลจากการเพิ่มการบริโภคหรือการลงทุนที่สูงขึ้นด้วย ทำให้มีการแข่งขันในการซื้อสินค้าและบริการ สินค้าเหล่านั้นจะขาดตลาด อาจนำสู่ภาวะเงินเฟ้อในอนาคตได้ เป็นต้น
เงินเฟ้อยังส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจและผู้คนในหลายด้าน เช่น ลดอำนาจในการซื้อสินค้าและบริการ ส่งผลต่อรายได้และพฤติกรรมการเงินของบุคคล รวมถึงส่งผลต่อการลงทุน การควบคุมเงินตรา และเกิดการนำเงินไปลงทุนในทรัพย์สินที่มีอัตราผลตอบแทนที่สูงขึ้น เพื่อรักษาค่าเงินให้คงที่ ทำให้ธนาคารต้องมีนโยบายการปรับขึ้นดอกเบี้ยเข้ามาช่วยเหลือ
ทำไมถึงต้องขึ้นอัตราดอกเบี้ย?
การปรับขึ้นอัตราดอกเบี้ยเมื่อเกิดภาวะเงินเฟ้อ หากมองแบบผิวเผินอาจจะถูกเหมารวมว่าเป็นการทำให้ผู้บริโภคลำบากขึ้นหรือเปล่า? ถ้าหากใครที่มีหนี้สินก็ต้องจ่ายเงินเพิ่มขึ้น หรือการลงทุนต่าง ๆ อาจจะต้องถูกชะงักไปก่อน แต่จริง ๆ แล้วหากเรามองให้ลึกลงไปให้เห็นถึงปัญหาที่เกิดขึ้น เพราะการปรับเพิ่มอัตราดอกเบี้ยจะช่วยลดความรุนแรงของเงินเฟ้อลง ช่วยปรับสมดุลทางการเงินและเศรษฐกิจให้มีเสถียรภาพมากยิ่งขึ้นนั่นเอง
แน่นอนว่าภาวะเงินเฟ้อที่เกิดขึ้นเนื่องจากการเพิ่มราคาสินค้าและบริการในตลาด อาจส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจและสร้างความผันผวนที่สูงขึ้น ทำให้ความมั่นคงทางการเงินเริ่มสั่นคลอน ดังนั้นการปรับขึ้นอัตราดอกเบี้ยเป็นหนึ่งในวิธีการที่สามารถใช้เพื่อแก้ไขสภาวะเงินเฟ้อได้ โดยสามารถอธิบายถึงประโยชน์ของการเพิ่มอัตราดอกเบี้ยได้ ดังนี้
- ช่วยควบคุมการบริโภค
การปรับอัตราดอกเบี้ยเพิ่มขึ้นส่งผลให้การกู้เงินหรือเงินใช้จ่ายสำหรับการลงทุนนั้นต้องจ่ายดอกเบี้ยสูงขึ้น ทำให้ผู้บริโภคและภาคธุรกิจต้องชำระดอกเบี้ยสูงขึ้นด้วย ซึ่งจะทำให้ผู้บริโภคลดการใช้จ่ายอัตโนมัติ เป็นการควบคุมการเพิ่มราคาสินค้าและบริการในตลาดให้ลดลง
- ลดการนำเข้าสินค้าจากต่างประเทศ
การเพิ่มอัตราดอกเบี้ยสามารถเพิ่มค่าเงินในประเทศได้ จึงทำให้สามารถต้านทานสินค้านำเข้าไม่ให้มีต้นทุนที่สูงขึ้น ซึ่งอาจช่วยลดการเพิ่มราคาสินค้าที่นำเข้าจากต่างประเทศได้ด้วย
- ส่งเสริมการออมเงิน
การปรับขึ้นอัตราดอกเบี้ยส่งผลให้ผู้บริโภคมีแรงจูงใจในการออมเงินมากยิ่งขึ้น เพราะยิ่งออมเงินมากก็จะยิ่งได้ผลตอบแทนดอกเบี้ยที่สูงขึ้น ถือว่าเป็นการลงทุนที่คุ้มค่าและได้ผลประโยชน์มากขึ้น และการเพิ่มอัตราดอกเบี้ยในส่วนของเงินฝาก อาจส่งผลต่อราคาของสินค้าและบริการในตลาดที่จะไม่ปรับสูงขึ้นตามเงินเฟ้อ เนื่องจากมีความต้องการน้อยลงตามไปด้วย
แม้ว่าภาวะเงินเฟ้ออาจจะสร้างความสั่นคลอนทางด้านการเงินให้เราได้ แต่การเพิ่มอัตราดอกเบี้ยก็ถือว่าเป็นอีกช่องทางที่ช่วยเหลือเรา ทำให้เราสามารถวางแผนการเงินของเราได้ล่วงหน้าเช่นกัน เพียงแค่เราศึกษารายละเอียดให้เข้าใจและมีแผนรับมือหลาย ๆ แบบแผนไว้ล่วงหน้า ไม่ว่าจะเกิดสถานการณ์ใดขึ้นในอนาคต เราก็จะสามารถรับมือและเล็งเห็นถึงผลประโยชน์ของสถานการณ์เหล่านั้นได้ทั้งหมด
